Harem na wyciągnięcie ręki

Mapa Ponidzia tak go anonsuje: Pałac 1730 – 50 r. „Harem”.

Jest zaznaczony między dwiema niewielkimi uliczkami we wsi Grabki Duże. 

Skąd się tam wziął? To długa historia, którą powtarzają wszyscy piszący o tym pałacu, to może i ja też. Wybudował go kasztelan małogoski – Stanisław Rupniewski herbu Szreniawa.

Nie miał on w życiu łatwo, trafił na 20 lat do tureckiej niewoli. Lata całe oczekiwał na wykupienie go z jasyru przez rodzinę. I nie doczekał się.  Podobno najbardziej liczył na zamożnego stryja – biskupa. I się przeliczył. Cóż było robić? Przyjął islam i został zwolniony z niewoli bez okupu.

No i wrócił do rodzinnych Grabek, gdzie chciał żyć jak muzułmanin. Roman Mirowski, znawca historii regionu, wspomina nawet o legendzie, która powiada, że Rupniewski nosił się z zamiarem budowy meczetu w Grabkach. Ale jako wielki miłośnik wdzięków niewieścich zdecydował się postawić harem. Też ciekawie, nieprawdaż?

Podobno projekt owego pałacu – haremu wykonał włoski architekt Francesco Placidi (dwa lata temu oglądaliśmy inny projektowany przez niego pałac w Kozienicach – tu link).  

pałacowa oficyna w Kozienicach

 

Tak zapowiadany pałac koniecznie chciałyśmy obejrzeć. I tu właśnie pojawia się owo tytułowe wyciągniecie ręki. Po śmierci pierwszego właściciela, który podobno zginął podczas próby porwania młodziutkiej dziewczyny (starcem był sześćdziesięcioletnim, a dziewczę wychowanicą księdza z Szydłowa; uciekając nadział się jakoby na własny kindżał i wykrwawił na amen), pałac zmieniał właścicieli, był dwukrotnie odbudowywany, aż w latach dziewięćdziesiątych znalazł prywatnego właściciela, który go odbudował i nie udostępnia do zwiedzania.

Wiemy o tym, ale próbować zawsze warto. Wjeżdżamy w pierwszą z uliczek Grabek. Przed nami ogrodzenia pałacu, sad i … otwarta na oścież brama wjazdowa. Tabliczki z zakazem wstępu brak, więc nieśmiało zaglądamy i pytamy o pozwolenie obejrzenia obiektu. Nie uzyskałyśmy go. 

 pałacowy sad

Oddalamy się więc, ale robimy kilka fotek na pamiątkę, że tu byłyśmy. 

 barokowe dachy nad drzewami

Wracamy do domu, ale mnie tkwi w głowie mapa z drugą uliczką obok pałacu.

I to jest to! Od tej strony pałac odsłonięty, bo przed nim tylko niewysoki żywopłot. Mam wrażenie, że tu dawniej znajdował się główny wjazd do pałacu, bo uliczka ma spory klomb w centrum – podobne zwykle znajdowały się na paradnych podjazdach pałacowych.

 tak mógł wyglądać podjazd pałacu 

a tak pałac wylania się zza drzew i krzewów

Widać świetnie środkową ośmioboczną część pałacu obudowaną niższymi aneksami. 

pałac

 

barokowe detale

 

Krążą opowieści o sposobie zaplanowania wnętrza pałacu – głównym salonie, niewielkich pokoikach wokół i ich przeznaczeniu. Kolega Ed zwiedzał pałac w latach osiemdziesiątych, ale nie zrobił wtedy żadnych zdjęć wnętrz, musimy więc zadowolić się tym, co jest dostępne.   

pałac w latach osiemdziesiątych - bez trudu zauważycie inną kolorystykę fasady  

Obok pałacu znajdują się dwa pawilony ustawione symetrycznie. Jedni powiadają, że służyły jako mieszkanie eunuchów (podobno pałac ma niesamowitą sieć korytarzy w piwnicach i to nimi krążyli eunuchowie). Inni mówią, że jeden pawilon był herbaciarnią, drugi miejscem modlitw. 

pawilon od strony sadu

drugi pawilon

 

I tak to obejrzałyśmy pałac, o którym niewiele wiemy, ale plotek wokół niego narosło mnóstwo. Ile jest prawdy w tym wpisie? Tyle, ile na zdjęciach – widać, to, co naprawdę jest. A reszta? Reszta jest domysłem…

Zdjęcia – Ela, Edek i ja