Tarnowskie dworki

Na starym planie miasta, który znalazłam w przewodniku kolegi Eda, zaznaczono 3 dworki. I tyle. Nic o nich nie napisano. Trzeba więc poszukać, czy się zachowały.

No to szukamy.

Pierwszy dworek udało nam się zlokalizować przy ulicy Batorego. Jeszcze tam jest. Ale już ledwo zipie. To parterowy dziewiętnastowieczny dworek murowany, kiedyś zapewne ładnie położony w ogrodzie, no raczej ogródku. Teraz trudno do niego podejść, stoi całkowicie opuszczony, zarośnięty zdziczałymi krzewami. Kolumny wspierające ganek jeszcze stoją, wiec i ganek można zidentyfikować, ale stan elewacji opłakany.

ganek

smutny widok ogólny dworku  

 

Część dachu zawalona, serce boli patrzeć na ten dworek. Właścicielka zmarła, teraz brak opiekuna obiektu.

dach zieje dziurą 
 

Kolejny dziewiętnastowieczny dworek wyłonił się przed nami przy ulicy Konarskiego. Miejsce jego budowy – wieś Zabłocie – jest obecnie dzielnicą Tarnowa.

Dworek był pierwotnie drewniany, obecnie większość ścian jest murowana. Na froncie ma niewielki portyk (ganek) wsparty na 4 kolumnach. Dach kryty gontem. 

dworek przy ulicy Konarskiego cieszy oczy

 portyk z profilu

 

I tego dworku nie udało nam się zwiedzić, bo jest on obecnie siedzibą Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków. Może w dniu roboczym można tam wejść, ale piątkowe późne popołudnie to nie pora pracy instytucji.

Został jeszcze trzeci, najstarszy dworek. Powstał prawdopodobnie pod koniec osiemnastego wieku jako podmiejski zajazd lub dwór z folwarkiem. Czytałam, że był nazywany Onitschówką od nazwiska właściciela Władysława Onitscha.

Na początku XX wieku rodzina Onitschów sprzedała dwór miastu z przeznaczeniem na teatr miejski. Te plany nie zostały zrealizowane. Dwór przechodził różne koleje losu do czasu, gdy w latach 80. został wyremontowany i przeznaczony na siedzibę Muzeum Etnograficznego będącego oddziałem Muzeum Okręgowego w Tarnowie.

najstarszy i największy dworek - Muzeum Etnograficzne (widok z frontu)

 widok od podwórza

W muzeum można obejrzeć ekspozycję poświęconą historii i kulturze Romów. 

ekspozycja stała muzeum (w drugiej części budynku znajdują się sale, w których można oglądać wystawy czasowe - obecnie sztuka Japonii)

Na tyłach dworu znajduje się starszy od niego drewniany spichlerz, a teren dworskiego dziedzińca zajmują wozy cygańskie. Pamiętam podobne wozy z dzieciństwa, na pewno nie tak bogate, jak te, zgromadzone w Tarnowie. Znalazły się tu po tym, jak zabroniono Cyganom wędrówek taborami po Polsce. Wiele podobnych wozów porzucono, uległy zniszczeniu. Dobrze, że chociaż te możemy obejrzeć w doskonałym stanie.

dworski spichlerz

 fragment muzealnej ekspozycji nawiązującej do historii cygańskich wozów 

wozy z kolekcji tarnowskiego muzeum

jeden ze smoków zdobiących wozy  

 

Na zakończenie wypada zwrócić uwagę na to, że wszystkie pokazane tu dworki powstały jako obiekty podmiejskie, a teraz znajdują się w centrum Tarnowa. Tak się to miasto przez wieki rozrosło.

Informacje na temat dworków znalazłam na stronach Tarnowskiego Centrum Informacji, w artykule pani Anny Bartosz z Muzeum Etnograficznego oraz w artykule pani Olgi Zgórniak opublikowanym 10.7.2010 w „Dzienniku Polskim”

Zdjęcia – Edek i ja