Książ Wielki – duże wyzwanie dla turystów

Zdawać by się mogło – niewielka wioska, główny zabytek widoczny z szosy, czego tu jeszcze szukać.

Rzeczywiście główny zabytek Książa – późnorenesansowy pałac zwany zamkiem na Mirowie wznosi się majestatycznie na wzgórzu, a drogę do niego wskazują drogowskazy. No to idziemy.

Pałac wzniesiono dla biskupa krakowskiego Piotra Myszkowskiego według projektu wybitnego włoskiego architekta Santi Gucciego pod koniec 16. wieku. Nawiasem mówiąc Gucci zmarł właśnie w Książu w roku 1600.

Pałac prezentuje się nieźle – ma dekoracyjne blanki, ściany zdobione w stylu włoskim (rustyka się to nazywa), ryzalit, który nawet podwyższono podczas przebudowy w 19. wieku. Udało nam się nawet zajrzeć do wnętrza pałacu, w którym mieści się (jeszcze) szkoła rolnicza, bo w wakacje nikt nie pilnował wejścia. 

zamek w Książu Wielkim

ryzalit z blankami

wieżyczka

wnętrze

 

Ciekawe wrażenie sprawiają dwa pawilony umieszczone symetrycznie przy pałacu – jeden po remoncie, drugi zaniedbany. Mają one renesansowe podcienie, dobrze zachowane portale i okna. Niestety – drzwi zamknięte i nie można zajrzeć do środka. 

dawna biblioteka

portal

dawna kaplica

podcienie kaplicy

Pałac otacza duży ogród (może to jednak park) z pięknymi lipowymi alejami, pozostały resztki parkowego muru, a u stóp zamkowego wzgórza ładne stawy.

jedna z ozdób wieńczących parkowy mur  

lipowa aleja

 nenufary w stawie

Pałac „zaliczony”. Co teraz? Zabytki sakralne, czyli dwa kościoły. Piętnastowieczny kościół pod wezwaniem św. Wojciecha przy głównej ulicy wsi i starszy od niego kościół św. Ducha należący niegdyś do zakonu augustianów. Oba mają za sobą okres przekształcenia w zbory kalwińskie, ale wyszły z tego obronną ręką.  

Sprawdźmy, jak się prezentują. Kościół św. Wojciecha murowany, rozbudowywany w 17. i 20. wieku, obok zabytkowa drewniana dzwonnica. Udało nam się na chwilę wejść do wnętrza, obejrzeć ołtarz główny z renesansowym obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem. Ja, oczywiście, podziwiam barokową kaplicę św. Anny. W pośpiechu nie zauważamy nagrobków Tęczyńskich.

kościół pod wezwaniem św. Wojciecha

 nawa główna

 

kaplica św. Anny

jej wnętrze

 dzwonnica

 

Wyruszamy na poszukiwanie drugiego zabytkowego kościoła. O, ten jest dobrze schowany, nijak się do niego nie podejdzie, ogrodzony płotem, zza którego próbujemy zrobić zdjęcie. Gotycki kościół był kilkakrotnie przebudowywany, z pierwotnego kościoła zachowała się część prezbiterium i zakrystia. Jego fundator, Spytko z Melsztyna, sprowadził do Książa zakon augustianów, aby sprawowali piecze nad świątynią. Zamieszkali w pobliskim klasztorze. Augustianie po kasacie zakonu opuścili Książ pod koniec 19. wieku, wśród krzaków można zauważyć dosyć zniszczony budynek (może to osiemnastowieczne zabudowanie klasztorne?).

poaugustiański kościół Świętego Ducha

kościelny portal
 

Potem udajemy się na cmentarz w Książu. Podobno jest tam pochowany ostatni przedstawiciel zakonu – ksiądz Śliwiński. Nie udało nam się znaleźć jego grobu – miejscowi zupełnie nie wiedzą, czy na cmentarzu są jakiekolwiek stare nagrobki. Znajdujemy jedynie mogiły z czasów wojny. No i położoną centralnie kaplicę grobowa Hallerów, którzy byli właścicielami  dworu w Mianocicach.

kaplica grobowa Hallerów

mogiły wojenne 

rzeźby nagrobne
 

Poszukiwania robią się coraz trudniejsze,  ale nie poddajemy się łatwo. Edward za wszelką cenę próbuje odszukać ślady średniowiecznego grodziska. Duże wyzwanie. Błąkamy się tak bardzo, że „śpiący królewicz” pod sklepem, chyba dochodzi do wniosku, że ma zwidy – tyle razy przechodzimy koło niego. W końcu mieszkańcom udaje się przekonać Edwarda, że żadnych pozostałości nie znajdzie, bo wszystko jakoby zarosło. Przyjmujemy to za dobrą monetę, żeby już nie przechodzić dziesiąty raz koło nieszczęsnego sklepu.

stary dom zamiast grodziska (tu mieści się zakład fryzjerski)

pomnik 
 

Teraz może obejrzymy ruiny synagogi i kirkut. Może tak, a może jednak nie. Dach synagogi zawalił się jakiś czas temu i ruiny zabezpieczono. Tak to teraz wygląda.

ruiny synagogi

otwory okienne

A kirkut? Nie będę pokazywać ogrodzonego płotem zarośniętego chaszczami obszaru. Bo to, zdaje się, był kirkut w Książu. Na nim Niemcy dokonywali egzekucji Żydów z tutejszego getta. Teraz nie sposób znaleźć tu jakiekolwiek ślady cmentarza.

Rezygnujemy wiec z dalszego spaceru po Książu i udajemy się na spokojny placyk, aby odpocząć i poczekać na bus. A w drodze powrotnej podziwiamy małopolskie krajobrazy i niebo pokryte niewielkimi chmurkami.

Warto było przyjechać w te dosyć od nas podległe rejony.

Zdjęcia – Edek i ja