Opowieść o królu i wsi w Puszczy Kozienickiej

Szanowni państwo pozwolą – oto Król Polski, Wielki Książę Litewski – Władysław Jagiełło. Jego wysokość zatrzymał się na niewielkim pagórku i wskazuje to, co ważne i godne szacunku.

pomnik króla Władysława Jagiełły w stroju koronacyjnym (autorem rzeźby jest Andrzej Pasoń)

 

A wieś? „Wieś Jedlnia powstała wśród puszczy niegdyś Jedleńską a później Kozienicką zwanej. Osiedliła się na przestrzeni lasu jodłowego… Od jedliny poszło miano Jedlni.”*

„Najwięcej o Jedlni mówi Księga XI. Dziejów Długosza. Z niej dowiadujemy się, że Władysław Jagiełło kierując sterem dwu świeżo połączonych narodów i lata najczęściej w Polsce a zimy w Litwie przepędzając, zwykle po powrocie z Księstwa do Korony zjeżdżał na zapusty do Jedlni.”

zapisy w osiemnastowiecznej księdze parafialnej

Wiele razy (zapewne ponad dwadzieścia) bywał król w Jedlni, darzył też tamtejszych włościan szczególnym sentymentem. Wielu wśród nich było bartników dostarczających przedni miód z puszczańskich barci na królewski stół. W roku 1387 mieszkańcy Jedlni otrzymali od króla szczególny przywilej zwalniający ich od wszelkich danin, mieli tylko dostarczać ów miód i służyć przy królewskich polowaniach. 

tekst przywileju nadanego mieszkańcom Jedlni uwieczniony na pomniku

inny fragment pomnika wystawionego na 600. rocznicę zwycięstwa pod Grunwaldem - dowód pamięci współczesnych

Najjaśniejszy pan ufundował też pierwszy w Jedlni drewniany kościół, który nie zachował się do naszych czasów. Zastąpił go nowy murowany, budowano go z trudem wiele lat według projektu architekta Jana Fontany. 

tak prawdopodobnie wyglądał pierwszy kościół w Jedlni 

oba zdjęcia skopiowałam z tablicy informacyjnej

  

Kościołek był piękny, ale nieduży i po stu latach przyszło go rozbudować na potrzeby rosnącej liczby wiernych w parafii. Projektantem przebudowy został znany warszawski architekt Stefan Szyller. 

kościół pod wezwaniem świętego  Mikołaja Biskupa w Jedlni 

 

Wnętrze kościoła odrestaurowano niedawno – lśni barwami, cieszy oczy pięknem i dbałością o detale. A nad wiernymi czuwa nie tylko patron świątyni lecz i 107 aniołów, które spoglądają ze ścian, ołtarzy i malowideł.

 nawa główna świątyni

pełna subtelnego wdzięku figura Matki Bożej w ołtarzu głównym

w podstawie ołtarza głównego płaskorzeźba "Ostatnia Wieczerza" 

ołtarze boczne

ambona

symetrycznie do niej ustawiona chrzcielnica

rzadkość, której jeszcze nie spotkałam w innych kościołach - dwa typy stacji Drogi Krzyżowej 

krzyż w kościelnym przedsionku z widocznym śladem po kuli z czasów 2 wojny światowej

urocze aniołki nad ołtarzem

organy kościelne (aktualnie w remoncie) pod opieką muzykalnych aniołów
   
Teren wokół kościoła też zasługuje na uwagę. Niewielkie zadbane kapliczki poświęcono tajemnicom różańca. Pieczołowicie odnowiono stare nagrobki.

Tajemnice Światła

Tajemnice Bolesne 

dziewiętnastowieczny nagrobny krzyż
   

W pobliżu kościoła można zobaczyć stary drewniany budynek organistówki (niestety bardzo podupadł) i nieopodal pochodzącą z 1903 roku starannie odnowioną plebanię. Na placu przy plebanii odbywają się festyny parafialne. Mają one hasło „przeciw niepamięci” i są poświęcone historii okolic. 

organistówka

budynek plebanii
 

Parafia w Jedlni ma dwa cmentarze. Mnie szczególnie zainteresował stary cmentarz, na którym już od lat nie ma pochówków. Ostatnio cmentarz został oczyszczony z chaszczy, te nagrobki, które było można, odrestaurowano. Wiele jednak padło ofiarą bezbożnika jakiegoś sprzed lat, który poutrącał krzyże i stoją teraz takie biedne okaleczone groby. Cmentarz jest kolejnym świadkiem jedleńskiej historii, bo spoczywają tu parafianie, którzy tę historię swoją codzienną pracą tworzyli ale też i ci, którzy o wolność ojczyzny walczyli. Mnie poruszył piękny napis na mogile 17 powstańców styczniowych, którzy zginęli 20.4.1863 roku w bitwie pod Jaścami: „W rodzinnych domach czekano na nich, wierzono, że wrócą… Sen spokojny i odpoczynek wieczny racz im zesłać Panie”.

zachowane stare nagrobki

odnowiona mogiła powstańców styczniowych
  

Ale nie samą historią żyje Jedlnia. Żebyście widzieli, jakie tu świetne boisko mają! Trenują tu uczniowie miejscowych szkół i Królewscy Jedlnia, którzy właśnie awansowali w rozgrywkach.

boisko w Jedlni

Nie wiem, czy król bywający w Jedlni taką ją sobie wyobrażał  w przyszłości. Myślę jednak, że gdyby tu dziś zajrzał, byłby mocno zaskoczony, ale nie zawiedziony. 
 

Zdjęcia – Teresa i ja

*wszystkie cytaty z książki księdza Józefa Gackiego „Jedlnia, w niej kościół i akta obelnego prawa”. Autorowi tej książki poświęcę odrębny wpis – warto poznać tego interesującego człowieka.