Czy warto zatrzymać się w Iwaniskach?

Wyobraźcie sobie, że wybraliście się na wycieczkę do zamku Krzyżtopór. Szukacie informacji na jego temat, no to może zatrzymacie się w Iwaniskach i zapytacie w Urzędzie Gminy o informacje. Błąd – nie warto nawet pytać, odeślą was do zamku, tam podobno są informatory. A tu nic wam o gminie oraz jej atrakcjach nie powiedzą.

Więc może jednak lepiej przejechać przez te Iwaniska i nie zawracać sobie nimi głowy?

My zatrzymaliśmy się. I to kilka razy.

Pierwszy postój – przy cmentarzu parafialnym, który znajduje się przy drodze z Opatowa. Skromnie jest. Kilka starych nagrobków i dwie ciekawe kaplice. 

kaplica grobowa Łempickich powstała w roku 1833

dużo późniejsza kaplica grobowa Orsettich

stare nagrobki

Potem centrum osady. Wygląda jak rynek miasta, którym niegdyś były Iwaniska. Cicho jest i spokojnie. Pachnie chlebem z niewielkiej piekarni, ale bułek z jagodami się nie kupi – tego tu nie pieką. Szkoda. 

patriotyczny pomnik w centrum Iwanisk

Nad okolicą góruje neogotycki kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej, który zbudowano w roku 1905 na miejscu poprzedniego modrzewiowego kościoła. Stary kościół spłonął pod koniec XIX wieku.

kościół w Iwaniskach

jego wnętrze

 neogotycki portal

figura świętej Katarzyny przed kościołem

  

Szukamy dalej ciekawych miejsc. Jedziemy na zachód i tam znajdujemy niewielki cmentarz wojenny. Jest to chyba najdziwniejszy cmentarz, jaki spotkałam. Otóż powstał on jako cmentarz, na którym pochowano żołnierzy polskich, rosyjskich i austriackich, którzy zginęli w walkach 1 wojny światowej. Na bramie cmentarnej umieszczono orły Polski, Rosji i Austro-Węgier. 

brama cmentarza wojennego

Potem jednak losy cmentarza potoczyły się inaczej niż założono na początku jego istnienia. Polskich legionistów ekshumowano i przeniesiono na cmentarz w Górach Pęchowickich, szczątki pozostałych żołnierzy też zostały przeniesione na inny cmentarz. A opuszczone miejsce wykorzystano w roku 1945. Przeniesiono tu szczątki ok. 4000 czerwonoarmistów, którzy polegli w walkach w okolicy Sandomierza.  

I tak to brama cmentarza zupełnie nie pasuje do niego samego.

pomnik na cmentarzu wojennym

 

Jedziemy jeszcze dalej i natrafiamy na trzeci cmentarz w Iwaniskach – to kirkut, który Niemcy całkowicie zlikwidowali w czasie wojny. W roku 2006 miejsce dawnego cmentarza żydowskiego zostało ogrodzone, przeniesiono na nie zachowane w okolicy macewy.

brama cmentarza żydowskiego

macewy umieszczone w ogrodzeniu cmentarza

obelisk upamiętniający historię i zagładę Żydów 

Tyle ciekawostek znaleźliśmy w Iwaniskach. Zaskakująco mało, jak na miejscowość, która powstała na przełomie XIII i XIV wieku, była miejscem synodu kalwińskiego, ośrodkiem złotnictwa i ludwisarstwa, ale splądrowana w XVII wieku przez wojska Rakoczego już nigdy nie wróciła do dawnej świetności.

My zaś z Iwanisk wyruszyliśmy na spotkanie z historią, a co widzieliśmy, starczy na kilka wpisów.

Zdjęcia – Andrzej, Edek i ja